Historia Wilna

Wilno jest miastem znanym głównie ze szczególnych związków z Polską i jej historią, ale i ono samo, jako jedno z największych miast Litewskich, a zarazem stolica tego kraju, posiada swoją własną, dość ciekawą historię

Początki

Wilno nie należy do miast o długiej i odległej przeszłości. Chociaż tereny wschodnie były zaludniane przez dawne plemiona nawet 15 tysięcy lat temu, a wykopaliska wskazują na osadnictwo w rejonie dzisiejszego miasta na okres mezolitu, pierwsza osada powstała tu dopiero w V wieku. Natomiast początki Wilna związane są z wiekiem XIV. Mowa oczywiście o tych oficjalnych początkach, kiedy o mieście, a właściwie wówczas jeszcze osadzie wspominano w dokumentach. Takim dokumentem był list księcia Giedymina do papieża. W liście Giedymin wspomina o przeniesieniu stolicy swojego księstwa z Trok właśnie do Wilna, co oznaczałoby, że miasto miało już wówczas spore znaczenie i było stosunkowo rozbudowane.

Średniowiecze

Kiedy Giedymin osiadł w Wilnie miasto stało się sławne i zaczęło przyciągać różnych wartościowych ludzi. Przede wszystkim rozrastało się ono terytorialnie, powstał też drewniany zamek na Górze Zamkowej, otoczony fortyfikacją i skupiający siedziby poszukujących bezpieczeństwa i ochrony ludzi. Po Giedyminie na wileńskim tronie zasiadł Olgierd, za którego panowania Wilno zostało dwukrotnie zaatakowane przez Krzyżaków i spalone. Nie wpłynęło to dobrze na sytuację miasta. Jego wielkość przywróciła dopiero uroczystość Chrztu Litwy, oraz nadanie mu praw miejskich magdeburskich przez Władysława Jagiełłę. Kolejny plus to sprowadzenie osiedleńców i ustanowienie diecezji. Niestety pod koniec XIV wieku miasto po raz kolejny zostało zaatakowane i spalone przez Krzyżaków i poniósł śmierć brat Jagiełły. Stanowiło to również przełom o tyle, ze wybudowano pierwszy Górny Zamek murowany na Górze Zamkowej. Prawa miejskie potwierdził też kolejny polski król Kazimierz IV Jagiellończyk, co skłoniło mieszkańców do budowy Dolnego Zamku oraz umocnień miasta.

Lata 1501- 1700

Kolejne dwieście lat związane jest z ciągłą rozbudową Wilna. Najpierw powstały mury obronne z dziewięcioma bramami i trzema basztami, z których do dziś pozostała jedynie słynna Ostra Brama, znana z poematu Mickiewicza. Najświetniejszy okres w dziejach miasta to czasy zygmuntowskie. Powstała wówczas mennica, arsenał, młyny, most na Wilejce, liczne szpitale i pałace. Pracowali tu architekci i rzeźbiarze włoscy oraz napływała ludność różnych narodowości. Tutaj powstała również pierwsza na Litwie akademia jezucka, która stała się początkiem późniejszego uniwersytetu. Koniec XVI wieku to zamieszki religijne, w wyniku których zniszczono kilka budynków sakralnych. Przeszkodę w rozwoju stanowił tez wielki pożar w 1610 roku, w wyniku którego spaliło się wiele domów, kościołów oraz Dolny Zamek. W dniu 7 sierpnia 1655 rozegrała się słynna bitwa pod Wilnem, po zajęciu miasta, w którym schroniła się okoliczna ludność z wielu grodów, Rosjanie wymordowali około 25 tysięcy ludzi. Wiek XVII zakończył się też wyniszczającą okupacją.

Lata 1701-1900

Początek XVIII wieku to panowanie ludności pochodzenia żydowskiego. Miasto w tym czasie stało się dla Żydów "Jerozolimą Północy". Działała tu jedna z najwybitniejszych szkół talmudycznych na świecie. W tym czasie powstało wiele znanych zabytków barokowych, w tym liczne kościoły. Do 1795 Wilno było kilka razy oblegane przez Rosjan, ale bez efektów. Natomiast wiek XIX Wilno zasłużyło na funkcję stolicy guberni. W 1812 przeszły 200-tysięczne wojska Napoleona, w tym oddziały polskie. Oznaczało to grabieże i zniszczenia, ale Wilno odetchnęło na chwilę, niestety tylko do 10 grudnia, kiedy znów do miasta wkroczyli Rosjanie. Początek XIX wieku to w Wilnie okres rozwoju młodzieżowej myśli politycznej i rewolucyjnej. To tutaj zrodziły się organizacje filaretów, filomatów, Związek Patriotyczny i Szubrawców. W efekcie władze reagowały aresztowaniami, zamknięciem uniwersytetu, działały jedynie wydziały medyczny i teologiczny. Wybuchło powstanie styczniowe i nastąpiła pacyfikacja Wilna. Z pozytywów można wymienić utworzenie Wileńskiej Biblioteki Publicznej oraz Kolej Warszawsko-Petersburską, a także pierwszy tramwaj konny.

XX wiek

Pierwsza wojna światowa to okupacja niemiecka, a zaraz po niej konflikt z Polską. W 1918 w celu ochrony ludności polskiej powołano Samoobronę Krajową Litwy i Białorusi a rok Wilno zostało proklamowane stolicą Radzieckiej Socjalistycznej Republiki Litwy i Białorusi. Wojsko polskie pod osobistym dowództwem Józefa Piłsudskiego odbiło miasto 19 kwietnia 1919. Podczas wojny 1920 miasto zostało zdobyte dwukrotnie przez Armię Czerwoną. 12 lipca rząd sowiecki zawarł układ z rządem litewskim na mocy którego m.in. Wilno i Suwalszczyzna miały być oddane Litwie. Po wojnie miasto miało stale problemy natury politycznej i handlowej, ale rozwijało się kulturalnie, w tym również w kierunku polskim, zakładając na przykład Polskie Radio Wilno. W dniu 19 września 1939, pomimo obrony miasta przez harcerzy i gimnazjalistów, Wilno zajęły wojska radzieckie. 14 lipca 1940 zaczęły się wywózki na Syberię. Z kolei w 1941 roku Wilno zostało zbombardowane przesz Niemców, a następnie zajęte. Prowadzoną w tym czasie eksterminację Żydów zakończyło dopiero wyzwolenie. Niestety polski udział nie został tu doceniony, ponieważ w kilka dni po nadejściu Armii Czerwonej NKWD aresztowało wszystkich polskich żołnierzy i oficerów oraz wydarło Wilno z rąk polskich.

Współczesność

Ruchy niepodległościowe zapoczątkowane w czerwcu 1988 przez Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy (Sajudis) nasiliły się w 1990, a w styczniu 1991 doszło do starć pod wieżą telewizyjną (żołnierze użyli m.in. czołgów), w których po stronie opozycji zginęło 17 osób zaś ok. 600 zostało rannych. Od 17 września 1991 Wilno jest stolicą niepodległej Litwy, co walnie przyczyniło się do upadku ZSRR. W 1993 Wilno odwiedził papież Jan Paweł II.

 

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies